มบส.
เครื่องลดความชื้นข้าวเปลือกหลังการเก็บเกี่ยว ทางเลือกใหม่ของเกษตรกร
บทความโดย ผศ.วชิรศักดิ์ เขียนวงศ์
ข้าวเป็นพืชเศรษฐกิจที่สำคัญของประเทศไทย โดยเกษตรกรส่วนใหญ่ในภาคอีสานจะเก็บเกี่ยวข้าวช่วงต้นฤดูหนาวซึ่งเป็นช่วงน้ำหลาก พบว่าพื้นที่นาในจังหวัดศรีสะเกษส่วนใหญ่ประสบปัญหาน้ำท่วมโดยเฉพาะในปีพศ.2565 ที่ผ่าน ซึ่งทำให้เกษตรกรในพื้นที่ต้องเก็บเกี่ยวข้าวเปลือกที่ความชื้นสูง ในแต่ละปีมีผลผลิตข้าวเปลือกเป็นจำนวนมาก ซึ่งจำเป็นต้องมีการเก็บรักษาข้าวเปลือกไว้เพื่อนำไปจำหน่ายหรือนำไปแปรรูปเป็นข้าวสารต่อไป การลดความชื้นของข้าวเปลือกเป็นสิ่งสำคัญในการเก็บรักษาข้าวเปลือกให้มีคุณภาพดี โดยข้าวเปลือกที่เหมาะสำหรับการเก็บรักษาจะมีความชื้นประมาณ 12-14%
การลดความชื้นของข้าวเปลือกสามารถแบ่งออกเป็น 2 วิธีหลัก ๆ คือ การตากข้าวเปลือกและการอบแห้งข้าวเปลือก การตากข้าวเปลือกเป็นวิธีที่เกษตรกรนิยมใช้กันมากที่สุด เนื่องจากเป็นวิธีที่ประหยัดค่าใช้จ่าย แต่มีข้อจำกัดคือ ต้องใช้พื้นที่ในการตากข้าวเปลือกเป็นจำนวนมาก และขึ้นอยู่กับสภาพอากาศ ซึ่งอาจทำให้ไม่สามารถตากข้าวเปลือกให้แห้งได้ทันตามกำหนด เนื่องจากเป็นกระบวนการที่ใช้เวลานานและต้องใช้พื้นที่มาก โดยเฉพาะในสภาพอากาศที่ฝนตกชุกหรืออากาศร้อนจัด อันเป็นปัจจัยที่ไม่สามารถควบคุมได้ ด้วยเหตุนี้ คณะวิจัยจากมหาวิทยาลัยราชภัฏบ้านสมเด็จเจ้าพระยา จึงได้แบบเครื่องลดความชื้นข้าวเปลือกหลังการเก็บเกี่ยวแบบเคลื่อนที่ได้ขึ้น เพื่อให้เป็นทางเลือกใหม่ของเกษตรกร
เครื่องลดความชื้นข้าวเปลือกหลังการเก็บเกี่ยวที่พัฒนาขึ้นมีส่วนประกอบหลัก 6 ส่วน ได้แก่ ถังเก็บข้าวเปลือก ชุดเกลียวลำเลียงข้าวเปลือก ถังควบคุมอุณหภูมิข้าวเปลือกทรงกระบอกปลายกรวย ชุดเตาความร้อนพลังงานความร้อนจากแก๊สLPG พัดลมแรงดันสูง และชุดควบคุมวัตถุดิบออกจากระบบ
การอบแห้งข้าวเปลือกเป็นวิธีที่มีประสิทธิภาพในการลดความชื้นของข้าวเปลือก โดยสามารถลดความชื้นของข้าวเปลือกได้อย่างรวดเร็วและแน่นอน โดยใช้พลังงานเชื้อเพลิง เช่น แก๊ส LPG น้ำมันดีเซล หรือไฟฟ้า เป็นต้น
เครื่องลดความชื้นข้าวเปลือกหลังเก็บเกี่ยวด้วยความร้อนจากแก๊ส LPG แบบเคลื่อนที่ เป็นนวัตกรรมใหม่ที่สามารถช่วยลดความชื้นของข้าวเปลือกได้อย่างมีประสิทธิภาพ โดยเครื่องจะทำงานโดยใช้ความร้อนจากแก๊ส LPG มาอบข้าวเปลือกภายในถังอบ อุณหภูมิที่ใช้ในการอบข้าวเปลือกเฉลี่ยอยู่ที่ 90 องศาเซลเซียส ความชื้นเฉลี่ยของข้าวเปลือกหลังการอบอยู่ที่ร้อยละ 14
เครื่องลดความชื้นข้าวเปลือกหลังเก็บเกี่ยวด้วยความร้อนจากแก๊ส LPG แบบเคลื่อนที่มีข้อดีหลายประการ ดังนี้
- สามารถลดความชื้นของข้าวเปลือกได้อย่างรวดเร็วและแน่นอน
- สะดวกในการเคลื่อนย้าย สามารถนำไปใช้งานในพื้นที่ต่าง ๆ ได้
- ประหยัดค่าใช้จ่ายในการดำเนินการ
- ปลอดภัยต่อการใช้งาน
เครื่องลดความชื้นข้าวเปลือกหลังเก็บเกี่ยวด้วยความร้อนจากแก๊ส LPG แบบเคลื่อนที่ เหมาะสำหรับเกษตรกรที่มีพื้นที่ในการตากข้าวเปลือกจำกัด หรือพื้นที่ในการตากข้าวเปลือกไม่เพียงพอต่อปริมาณข้าวเปลือกที่เก็บเกี่ยวในแต่ละปี นอกจากนี้ เครื่องลดความชื้นข้าวเปลือกหลังเก็บเกี่ยวด้วยความร้อนจากแก๊ส LPG แบบเคลื่อนที่ยังเหมาะสำหรับเกษตรกรที่ต้องการลดความชื้นของข้าวเปลือกเพื่อนำไปจำหน่ายหรือนำไปแปรรูปเป็นข้าวสารต่อไป
หลักการทำงานของเครื่องลดความชื้นข้าวเปลือกหลังเก็บเกี่ยว
เครื่องลดความชื้นข้าวเปลือกหลังเก็บเกี่ยวด้วยความร้อนจากแก๊ส LPG แบบเคลื่อนที่ ประกอบด้วยส่วนสำคัญดังนี้
- ถังอบ เป็นส่วนที่ใช้ในการอบข้าวเปลือก โดยถังอบจะมีผนังสองชั้น ชั้นนอกเป็นถังเหล็ก
- ชั้นในเป็นถังสแตนเลส ภายในถังอบจะมีระบบควบคุมอุณหภูมิและความชื้น
- ระบบทำความร้อน จะใช้แก๊ส LPG มาเผาไหม้เพื่อผลิตความร้อน ส่งไปยังระบบทำความร้อนภายในถังอบ
- ระบบลำเลียงข้าวเปลือก จะใช้สายพานลำเลียงข้าวเปลือกเข้าสู่ถังอบ
- ระบบระบายความร้อน จะใช้พัดลมระบายความร้อนออกจากถังอบ
การทำงานของเครื่องลดความชื้นข้าวเปลือกหลังเก็บเกี่ยวด้วยความร้อนจากแก๊ส LPG แบบเคลื่อนที่ มีดังนี้
- ข้าวเปลือกจะถูกลำเลียงเข้าสู่ถังอบ
- ระบบทำความร้อนจะผลิตความร้อนส่งไปยังถังอบ
- ความร้อนจากถังอบจะถ่ายเทไปยังข้าวเปลือก
- ความชื้นของข้าวเปลือกจะลดลง
- ข้าวเปลือกที่มีความชื้นลดลงจะถูกลำเลียงออกจากถังอบ
ประสิทธิภาพของเครื่องลดความชื้นข้าวเปลือกหลังเก็บเกี่ยวด้วยความร้อนจากแก๊ส LPG แบบเคลื่อนที่
เครื่องลดความชื้นข้าวเปลือกหลังเก็บเกี่ยวด้วยความร้อนจากแก๊ส LPG แบบเคลื่อนที่ สามารถลดความชื้นของข้าวเปลือกจาก 32% เหลือ 14% ในเวลา 210 นาที โดยใช้พลังงานความร้อน 65 บาทต่อชั่วโมง หรือเท่ากับ 0.33 บาทต่อกิโลกรัม
โดยใช้พลังงานเชื้อเพลิงก๊าซ LPG ประมาณ 1.5 ลิตรต่อตันข้าวเปลือก
ข้อแนะนำการใช้เครื่องลดความชื้นข้าวเปลือกหลังเก็บเกี่ยว
การใช้งานเครื่องลดความชื้อสำหรับเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการลดความชื้นข้าวเปลือกหลังเก็บเกี่ยว นั้นผู้ควรปฏิบัติตามขั้นตอนดังนี้
- เคลื่อนย้ายเครื่องลดความชื้นข้าวเข้าตำแหน่ง ทำงานในพื้นที่ที่มีความมั่นคงจากนั้นล็อคล้อไม่ให้ขยับปรับระดับขาตั้งให้ได้ระดับ
- ติดตั้งต้นกำลังผู้ใช้งานสามารถทำได้ 2 รูปแบบคือ 1) นำต้นกำลังติดตั้งบนแท่นรับโยงสายพื้นเข้าแกนหมุน 2) โยงสายพานต่อพ่วงกับต้นกำลังทีติดตั้งกับรถไถเดินตาม
- สตาร์ทเครื่องต้นกำลังปรับเครื่องระดับเดินเบาพร้อมจุดหัวแก๊สเดินเครื่องทิ้งไว้ 1 นาที ตรวจวัดอุณหภูมิ 80-90 องศา
- นำข้าวเปลือกเทลงในกระบะรับงานให้สกูรภายในกระบะผ่านข้าวเปลือกเข้าถังอบ
- วัดความชื้นทุก 1 ชั่วโมง ด้วยเครื่องวัดความชื้น
- นำข้าวออกจากถังอบข้าวเปลือกเมื่อความชื้นได้ตามกำหนด ใส่ภาชนะบรรจุที่อากาศถ่ายเทได้สะดวกเพื่อให้ความชื้นระเหยจากเปลือกข้าว
สรุป
เครื่องลดความชื้นข้าวเปลือกหลังเก็บเกี่ยวด้วยความร้อนจากแก๊ส LPG แบบเคลื่อนที่ เป็นนวัตกรรมที่สามารถช่วยลดความชื้นของข้าวเปลือกได้อย่างมีประสิทธิภาพ สะดวกในการเคลื่อนย้าย และประหยัดค่าใช้จ่ายในการดำเนินการ เหมาะสำหรับเกษตรกรที่มีพื้นที่ในการตากข้าวเปลือกจำกัด หรือพื้นที่ในการตากข้าวเปลือกไม่เพียงพอต่อปริมาณข้าวเปลือกที่เก็บเกี่ยวในแต่ละปี เครื่องลดความชื้นข้าวเปลือกหลังเก็บเกี่ยวด้วยความร้อนจากแก๊ส LPG แบบเคลื่อนที่ได้เป็นเทคโนโลยีที่สำคัญในการพัฒนาอุตสาหกรรมการเกษตร มันช่วยปรับปรุงคุณภาพข้าว ลดการสูญเสียข้าว และเพิ่มรายได้ของเกษตรกร ดังนั้น เครื่องลดความชื้นข้าวเปลือกหลังเก็บเกี่ยวด้วยความร้อนจากแก๊ส LPG แบบเคลื่อนที่ได้เป็นเทคโนโลยีที่ควรได้รับความสนใจและการนำเข้ามาใช้ในการเกษตรในอนาคต
